Voor mij ligt een 220 pagina’s tellend rood boek, met in grote witte letters: Maastricht, het verdrag/the treaty. Het is een jubileumboek, geschreven door Joost P. van den Akker, in opdracht van de gemeente Maastricht. In een oplage van 4000 exemplaren verschenen als relatiegeschenk, in het kader van de viering van 15 jaar Verdrag van Maastricht.
Dat werd op 7 februari 1992 door regeringsleiders als Helmut Kohl, John Major en Ruud Lubbers gesloten in het provinciehuis. Een historisch moment. Vele jaren later goed voor een enorme – en nogal overdreven - publiciteitscampagne, onder aanvoering van burgemeester Gerd Leers en zijn ‘programmamanager Maastricht-Europe’, Ton Wanders.
Leers vloog zelfs naar Rome om bij het ministerie van Buitenlandse Zaken het originele verdrag persoonlijk op te halen. Voor eventjes maar: het wordt tot en met eind deze week tentoongesteld in de Hoofdwacht op het Vrijthof. Wanders is de trotse ‘opdrachtverlener’ voor het boek, dat aan de vele genodigden werd uitgereikt tijdens de festiviteiten op 7 februari 2007 in het stadhuis en het gouvernement.
In het voorwoord schrijft burgemeester Leers: “Maastricht is een Europese stad. Dat heeft niet alleen te maken met de multinationale historie en de ligging. De stad ligt immers ingeklemd tussen België en Duitsland en op korte afstand van Frankrijk en Luxemburg. Het heeft vooral ook te maken met het huidige internationale profiel van Maastricht. De Limburgse hoofdstad is tegenwoordig de zetel voor meer dan honderd internationaal opererende bedrijven en instituten, waarvan er diverse nauw gelieerd zijn aan de Europese Unie en de Verenigde Naties. Bovendien zullen we ons als Euregionale centrumstad in de toekomst nog meer op Europa gaan richten”.
Allemaal prachtig. Maar het draait om die laatste zin. De vraag is: hoe dan? Daar lees ik in het jubileumboek niets over. Ik vraag me af hoeveel Maastrichtenaren op de vraag ‘voelt u zich Europeaan?’ ja zullen zeggen. Ik ben bang dat het er niet veel zijn. Daar is Maastricht een te ‘gesloten’ en naar ‘binnen gerichte’ stad voor. Hoe maak je zo’n stad warm voor de ver van mijn bed-show die Europa heet?
Maastricht celebrates Europe, zoals het programma is gedoopt en dit jaar nog een aantal ‘hoogtepunten’ kent, is toch vooral een feestje bedacht door overijverige ambtenaren die vooral roepen dat Europa zo geweldig is en in Maastricht is geboren. Of, zoals Leers het zegt: “Het wereldberoemde verdrag heeft de stad dan ook een klinkende naam bezorgd”. Dat zal best. Maar is het onder zware bewaking laten zien van zo’n verdrag in de Hoofdwacht genoeg om de gemiddelde Maastrichtenaar een open houding aan te laten nemen ten opzicht van Europa?
Je in de toekomst nog meer richten op Europa. Hoe doe je dat? Interessante vraag. Moeizaam antwoord. In het citymarketingprogramma is ‘Europese stad’ een van de pijlers. In een notitie voor citymarketing staat: “Maastricht is een heel Nederlandse stad met knellende grenzen. Investeer in taalonderwijs. Breng het Frans en Duits terug (naast Engels) op de lagere school en laat daarmee zien dat je een echt Europese stad bent. Bovendien: goed taalonderwijs is een vestigingsfactor voor jonge gezinnen. De stad met zich daarnaast focussen op Brussel: het voorstad-idee, snelle verbindingen”.
De universiteit zou een veel belangrijkere rol dan nu moeten spelen als key player. Het is, als geen andere instelling in Maastricht, een ‘Europees symbool’. De opleidingen trekken studenten uit heel Europa aan. Bovendien zijn er samenwerkingsverbanden met tientallen buitenlandse universiteiten, van Leuven tot Florence en van Londen tot Sydney.
Interessante debatten, lezingen en maatschappelijke discussies onttrekken zich veelal aan het gezichtsveld van de Maastrichtenaar, omdat zij niet tot de doelgroep worden gerekend. Maar waarom zou je zulke activiteiten niet openstellen voor geïnteresseerde inwoners van Maastricht? Kennis delen en uitwisselen, ervoor zorgen dat dergelijke relevante thema’s worden verspreid. Pas dan ben je optimaal zichtbaar.
Maastricht is voor mij waarlijk een Europese stad. Het verdient aanbeveling een reclamefolder voor toeristen, zakenmensen én Maastrichtenaren te laten maken van alle vliegvelden in de buurt. Dat wil zeggen: op maximaal anderhalf uur rijden. Dan laat je pas echt zien dat Europa vanuit Maastricht dichterbij is dan ooit.
Vanaf Charleroi/Brussel-Zuid, Zaventem Brussel, Eindhoven, Weeze, Düsseldorf, Keulen-Bonn en Luik vlieg je tegenwoordig overal heen. En vaak nog goedkoop ook. Kom daar in de Randstad maar eens om! Dat Maastricht Aachen Airport in dat kader eigenlijk bar weinig voorstelt met straks Ryanair (naar Girona-Barcelona) als enige prijsvechter, ach, dat maakt Maastricht niet minder Europees. Whatever that means…
